ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΡΥΖΗΣ

 1885 -1941

Τμήμα Πολυτελείας, Αριθμός 43

Μια από τις μεγάλες χαρές του blog για μένα και την Φίλια είναι ότι κάποιες ιστορίες πίσω από  μνημεία του Πρώτου Νεκροταφείου Αθηνών έχουν βοηθήσει να καταλάβουμε όλο και περισσότερο την πλούσια ιστορία της Ελληνικής ιστορίας. Τέτοια περίπτωση ήταν του Αλέξανδρου Κορυζή.

Ο Αλέξανδρος Κορυζής, ένας τραπεζίτης στο επάγγελμα, ο οποίος ασχολήθηκε με την πολιτική και το 1941 διορίστηκε Πρωθυπουργός. Δώδεκα ημέρες είχαν περάσει που οι Γερμανοί είχαν εισβάλλει στην χώρα όταν ο Κορυζής μπήκε στο γραφείο του και έδωσε τέλος στη ζωή του.

Η ζωή του:

Ο Αλέξανδρος Κορυζής  γεννήθηκε στον Πόρο, Τροιζηνίας. Ήταν γιος πολιτικού, οι προγονοί του είχαν πολεμήσει στον αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης. Είχε σπουδάσει νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και  αφού τελείωσε διορίστηκε στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας και ανέβηκε γρήγορα την ιεραρχία. Επί κυβερνήσεως Βενιζέλου διορίστηκε οικονομικός σύμβουλος στον Ύπατο Αρμοστή της Σμύρνης όταν για ένα μικρό χρονικό διάστημα βρισκόταν κάτω από την Ελληνική επιρροή και πριν από το 1922. (1)

Διορίστηκε το 1936 Υπουργός Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως θέση που κατείχε για τρία χρόνια μέχρι το 1939. Στη συνέχεια διορίστηκε Διοικητής στην Εθνική Τράπεζα Ελλάδας.  

Με το θάνατο του Πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά στις 29 Ιανουαρίου 1941 - σε μια κρίσιμη και επικίνδυνη στιγμή της Ελληνικής ιστορίας − ο Βασιλιάς Γεώργιος Β΄ διόρισε τον outsider Αλ. Κορυζή Πρωθυπουργό.

Τα πράγματα ήταν χαοτικά στην χώρα. Από το 1936 κάθε ίχνος της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας είχε χαθεί και οι Γερμανοί  είχαν μαζευτεί στα Ελληνό-Βουλγαρικά σύνορα προκειμένου να βοηθήσουν τους Ιταλούς συμμάχους οι οποίοι είχαν χάσει από τον Ελληνικό στρατό. Οι Άγγλοι προσπαθούσαν να αποφασίσουν πόση βοήθεια έπρεπε ή  τι μπορούσαν να προσφέρουν  και ο Πρωθυπουργός, Αλ. Κορυζής έπρεπε να αποφασίσει να δεχτεί την αρωγή των Άγγλων, να αποσύρει στρατεύματα από το Αλβανικό μέτωπο προκειμένου να αντιμετωπίσει την απειλή των Γερμανών.  

Ήταν ένας εφιάλτης. Απέρριψε το αίτημα των Γερμανών για την απομάκρυνση των Βρετανικών δυνάμεων και οι Γερμανοί εισέβαλαν. Έτσι, χαρακτηρίστηκε ο Πρωθυπουργός του δεύτερου  ΟΧΙ της Ελλάδας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Πιο συγκεκριμένα: Στις 4 Απριλίου το τορπιλοβόρο Προύσσα βυθίστηκε από τους Ιταλούς κοντά στην Κέρκυρα.  

Στις 6 Απριλίου τα Γερμανικά στρατεύματα εισβάλλουν στη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα. Στις 9 Απριλίου υπογράφεται στο Γερμανικό Προξενείο Θεσσαλονίκης συνθηκολόγηση μεταξύ  των  Ελληνικών και Γερμανικών δυνάμεων. Στις 11-12 Απριλίου οι Γερμανοί νικούν τις συμμαχικές δυνάμεις στη μάχη της στενωπού Κλειδίου (Μάχη της Bεύης). Στις 12 Απριλίου βυθίζεται το επίτακτο πλωτό νοσοκομείο Αττική από Γερμανική αεροπορική επιδρομή. (Σύμφωνα με το δίκαιο του πολέμου τα πλοία που φέρουν ευδιάκριτα τα σήματα ότι είναι πλωτά νοσοκομεία έχουν τη δυνατότητα να πλέουν ελεύθερα και «απαγορεύεται» να πληγούν.)  Στις 13-14 Απριλίου διεξάγεται η μάχη της στενωπού της Κλεισούρας, Καστοριάς μεταξύ Γερμανικών και Ελληνικών δυνάμεων και η Γερμανοί καταλαμβάνουν το πέρασμα. 

Την Παρασκευή, 18 Απριλίου 1941 είχε προγραμματιστεί Υπουργικό Συμβούλιο με τον Βασιλιά Γεώργιο Β΄.  Ακολούθησε συνάντηση κατ ιδίαν με τους δύο: Ο Πρωθυπουργός και ο Βασιλιάς. 

Ο Κορυζής έφυγε αναστατωμένος από την συνάντηση τόσο που ο Βασιλιάς έστειλε τον γιο και διάδοχο στο σπίτι του Κορυζή.  Ενώ ο Παύλος  μιλούσε στην είσοδο της πρωθυπουργικής κατοικίας με την σύζυγο του Κορυζή, ακούστηκαν δύο πυροβολισμοί από τον πρώτο όροφο. Ο Κορυζής είχε αυτοκτονήσει με δύο σφαίρες στην καρδιακή χώρα. 

Ο Πρωθυπουργός των 80 ημερών. 

Ήταν αυτοκτονία;

Πιθανόν η αυτοκτονία να ήταν μια λογική επιλογή για έναν άπειρο αρχηγό κάτω από τέτοια πίεση αλλά οι συνθήκες δημιούργησαν κάποια ερωτήματα. Πως μπόρεσε να καταφέρει να πυροβολήσει δύο φορές στην καρδιακή χώρα; Ενώ ήταν δεξιόχειρας χρησιμοποίησε το αριστερό για να αυτοπυροβοληθεί δύο φορές στην καρδιά; Δεύτερον, δεν έγινε νεκροψία.

Τι είχε συμβεί στην συνάντηση με τον Βασιλιά; Κάποιοι ιστορικοί εικάζουν ότι ο Βασιλιάς του μετέφερε την απόφαση ότι θα αναχωρήσουν από την Αθήνα και ότι θα μεταφερθεί εκείνος και  η κυβέρνηση στην Κρήτη ή στην Κύπρο. 

΄Αλλοι είπαν ότι ο Βασιλιάς κατηγόρησε τον Κορυζή που συναναστρεφόταν με κάποια γυναίκα η οποία εκείνον τον καιρό είχε σχέσεις με έναν κατάσκοπο της Γερμανικής πρεσβείας.  (Ο  Γεώργιος Β΄ είχε ερωμένη  την Αγγλίδα Τζόις Μπρίτεν Τζόουνς, ενώ την ίδια εποχή η  Αμερικανίδα και διαζευγμένη Γουόλις Σίμπσον είχε σχέσεις με τον Βρετανό Βασιλιά  Έντουαρντ, ο οποίος παραιτήθηκε  από Βασιλιάς προκειμένου να παντρευτεί την αγαπημένη του).  

Αν ήταν αλήθεια θα το ερμήνευαν ως πράξη προδοσίας. Αν αληθεύει αυτή η θεωρία μπορεί να δολοφονήθηκε. 

Ο θάνατός του παρουσιάστηκε στο κοινό ως καρδιακή προσβολή. Πως θα ανακοίνωναν στον Ελληνικό λαό, αυτήν την κρίσιμη στιγμή, ότι ο Πρωθυπουργός τους επέλεξε την φυγή.

Το μνημείο

Λιτό και αυστηρό. Το όνομά του είναι χαραγμένο σε μαρμάρινη πλάκα. 

Ο Χάρτης

Τμήμα Πολυτελείας  αριθμός 43

Υποσημειώσεις

(1) Σύμφωνα με τη Συνθήκη των Σεβρών η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα.

   Βλ.www.anoixtoparathyro.gr/το-δεύτερο-όχι-ποιος-σκότωσε-τον-κορυζ/  

Υποσημείωση: Φωτογραφία από την όμορφη πλατεία στην γενέτειρά του, τον Πόρο που  έχει στο κέντρο της την προτομή του. Επίσης η οικογένειά του δώρισε την οικεία του και σήμερα είναι Αρχαιολογικό  Μουσείο. Η πλατεία ονομάζεται Πλατεία Κορυζή.