ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΣΜΙΤ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΣΜΙΤ  

Ο δέκατος ένατος αιώνας ήταν μια ιδανική εποχή να είσαι Γερμανός και να ζεις στην Αθήνα. Ακόμα και μετά τον διωγμό των Γερμανών συμβούλων του Βασιλιά Οθωνα το 1843 δεν σταμάτησαν να συρρέουν οι Γερμανοί στην Αθήνα. Ήταν πρόθυμοι να βοηθήσουν να κτίσουν τη χώρα. Και ήταν ευπρόσδεκτοι και αυτό  εξυπηρετούσε και τις δύο πλευρές.

Πράγματι, εκείνη την εποχή υπήρχε σύμπνοια μεταξύ των απόψεων των Γερμανών και των Ελλήνων ως προς το ποιά θα ήταν η ταυτότητα  της Ελλάδας. Έτσι, οι Γερμανοί διανοούμενοι, όπως ο Τζόαν Βίνκελμαν και ο Φρίντριχ Σίλερ, υποστηριχτές των αρχών της αρχαίας Ελλάδας, είχαν ως μοντέλο για την δική τους μεταδιαφωτιστική πολιτιστική πρόοδο τις ίδιες αξίες με πολλούς 'Έλληνες της τότε διανόησης. Η πολιτιστική ταυτότητά του σύγχρονου Ελληνικού κράτους έπρεπε να στηριχτεί στις αρχές της αρχαίας Ελλάδας. (1)

Έτσι, ενώ ο Ενρίκος Σλήμαν ήταν απασχολημένος με τις ανασκαφές  στις Μυκήνες, ένας λιγότερο γνωστός Γερμανός που ζούσε στην Αθήνα, ο  Ιωάννης Φρειδερίκος Ιούλιος Σμιτ αστρονόμος και γεωφυσικός πρόσφερε τις τελευταίες πινελιές στη δική του επιστήμη του ως διευθυντής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Κατασκεύασε έναν σπουδαίο τοπογραφικό χάρτη της σελήνης ο οποίος περιέχει 32,856 κρατήρες και ήταν τέσσερις φορές πιο αναλυτικός από  οποιοδήποτε άλλο σεληνιακό χάρτη εκείνης της εποχής.

Σήμερα είναι δύσκολο να εκτιμήσει κάποιος το μέγεθος της τότε σημαντικής ανακάλυψης λόγω του διαστημικού τηλεσκόπιου Χαμπλ. Όμως, ο Σμίτ είχε επιμονή, οξυδέρκεια και υψηλή ευαισθησία στις διακυμάνσεις των χρωμάτων τα οποία ήταν προαπαιτούμενα τόσο όσο και τα εργαλεία του αστεροσκοπείου. Ο ίδιος παρέμεινε στο Αστεροσκοπείο για 26 χρόνια μελετώντας τον ουρανό της Αθήνας.

Η σελήνη του Σμιτ

https://www.tumblr.com/search/johann%20friedrich%20julius%20schmidt

Το Αστεροσκοπείο

Το Αστεροσκοπείο της Αθήνας (2), βρίσκεται στο Λόφο Νυμφών στο Θησείο, απέναντι από την Ακρόπολη. Τότε η ορατότητα του αττικού ουρανού ήταν ιδανική. Η θεμελίωση του − τότε ένα βοσκοτόπι − έγινε τον Ιούνιο του 1842 κατά τη διάρκεια έκλειψης Ηλίου. Η εκδήλωση έγινε με μεγάλη επισημότητα με την παρουσία του Βασιλιά Όθωνα, μελών της κυβέρνησης και της Ιεράς Συνόδου.

Πλήθος κόσμου είχε κατακλύσει τη περιοχή. Ο Καθηγητής Γ. Βούρης εκφώνησε το πανηγυρικό της ημέρας. Κατόπιν, υπό τους ήχους μουσικής και τους κανονιοβολισμούς μιας φρεγάτας, που ήταν αγκυροβολημένη στον Πειραιά, κατατέθηκε ο θεμέλιος λίθος.

Άποψη  του Αστεροσκοπείου σήμερα, όπως φαίνεται από το λόφο της Ακρόπολης 

Το πρώτο κτίριο του Αστεροσκοπείου είναι βασισμένο στα σχέδια του νέου Δανού αρχιτέκτονα Theophil Hansen, τα οποία παρουσίασε ο αρχιτέκτονας Edward Schaubert. Για το τελικό σχέδιο ζητήθηκε η γνώμη του Καθ. Βούρη και του Schumacher, μεγάλου αστρονόμου της εποχής. Το κτίριο έχει σταυροειδή μορφή, προσανατολισμένη με βάση τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Στο κέντρο της κατασκευής υπάρχει ένας μικρός θόλος. Η ανέγερση του κτιρίου ολοκληρώθηκε το 1846.

Ο Χάνσεν ήταν τόσο ενθουσιασμένος από το τελικό αποτέλεσμα που έβαλε την επιγραφή  Servare Intaminatum (Να διατηρηθεί ανέπαφο)  επάνω από το οικόσημο της οικογένειας Σίνα. Ο Βαρόνος Γεώργιος Σίνα, Πρόξενος της Ελλάδας στη Βιέννη,  χρηματοδότησε το έργο.

Όλες οι αποστάσεις από την Αθήνα προς τον υπόλοιπο κόσμο μετρήθηκαν από το Αστεροσκοπείο. Έτσι μπορείς να μπεις στον πειρασμό να σκεφτείς ότι ο θόλος του ήταν ο ομφαλός της νέας Ελλάδας! 

Ο άνθρωπος που έβαλε πρόσωπο πάνω στο φεγγάρι

Ο Ιωάννης Φρειδερίκος Ιούλιος Σμιτ γεννήθηκε στην Γερμανία  και ο έρωτάς του με το φεγγάρι ξεκίνησε από πολύ νωρίς. Λέγεται ότι στα δεκατέσσερά του στήριξε σε μια στήλη  το μικρό του τηλεσκόπιο για να δει το φεγγάρι και από τότε το ενδιαφέρον του έμεινε αμείωτο.

http://www.klima-luft.de/steinicke/ngcic/persons/schmidt.htm

Σπούδασε στο Αμβούργο και εργάστηκε σε αστεροσκοπεία στο Ντίσελντορφ, στην Ανατολική Πρωσία και στη Μοράβια πριν του δώσουν τη θέση στο Αστεροσκοπείο της Αθήνας το 1858. Μια θέση που κράτησε μέχρι το θάνατο του  το 1884.   

Αν και τον θυμούνται για τον τοπογραφικό χάρτη της Σελήνης ήταν ειδικός στη μελέτη των κομητών, άστρων, αστεροειδών καθώς και την ηφαιστειολογία. Έκανε χιλιάδες παρατηρήσεις διαττόντων αστέρων και βολίδων. Είχε και την δυνατότητα να παρατηρήσει μια σειρά εκλείψεων Ηλίου και Σελήνης. Ανακάλυψε το αστέρι Q Cygnus. Μάλιστα ένας κρατήρας της σελήνης είναι  αφιερωμένος στην μνήμη του.

Σημαντική είναι η εργασία του Ι. Σμιθ για το σεληνιακό κρατήρα Linne, ο οποίος παρουσίαζε κατά την άποψή του μορφολογικές μεταβολές - μια θέση που ακόμα και τότε αμφισβητήθηκε. 

Ο σεληνιακός κρατήρας Linne

Σημαντικό είναι το ενδιαφέρον του και για τη σεισμολογία. Οργάνωσε ένα κλιμάκιο εθελοντών το οποίο κατέγραψε πάνω από τρεις χιλιάδες σεισμούς. Τις παρατηρήσεις αυτές τις δημοσίευσε στο έργο του "Studienn uber Erdbeben" το 1875. Επίσης, επί σειρά ετών παρακολούθησε το ηφαίστειο της Σαντορίνης μετά την έκρηξη του το 1866. Τη μελέτη αυτού του ηφαιστείου και τριών άλλων (Βεζούβιος, Έθνα, Στρόμπολι) δημοσίευσε το 1874. Ο Σμιτ ήταν δραστήριος μέχρι τον ξαφνικό και απρόσμενο θάνατό του στις 6 Φεβρουαρίου 1884.

Κηρύχτηκε μέρα πένθους και η νεκρώσιμη ακολουθία έλαβε χώρα μέσα στο Αστεροσκοπείο με την παρουσία της Βασιλικής Οικογένειας. Ο τάφος του βρίσκεται στο τμήμα των Προτεσταντών στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών λίγο πιο πέρα από το εντυπωσιακό άγαλμα του Τζορτζ Φίνλεϊ  στην σειρά F.  

Ο τάφος

Είναι εγκαταλελειμμένος. Δύσκολο να πεις εάν είναι χέρι βανδαλισμού ή είναι απλώς φθορά του χρόνου. Το φεγγάρι, τα άστρα και τα εργαλεία της τέχνης του φαίνονται καθαρά πάνω στο μάρμαρο:

Ο Χάρτης:

From Miavolta.gr

Υποσημειώσεις:

(1) The Greeks are what we were; they are what we shall become. Friedrich Schiller from:  GERMANS AND GREEKS www.dartmouth.edu/~nedlebow/GoldenCH5.doc)(2)  Το Αστεροσκοπείο Αθηνών Βλέπε: www.noa.gr/ .